Như chúng ta đã biết, từ tháng 4/2019, chính phủ của thủ tướng Shinzo Abe đã thông qua một đạo luật nhằm đưa người lao động nước ngoài có tay nghề tới Nhật Bản làm việc. Đây hứa hẹn là một làn sóng lao động mới thay thế dạng Visa Tu nghiệp sinh đã tồn tại từ lâu.

Chính phủ Nhật Bản dự đoán rằng từ khi thông qua tới trước khi hết năm tài khoá 2019, sẽ có khoảng 47,500 người sẽ được nhập cảnh vào Nhật Bản với tư cách lưu trú mới. Nhưng tới ngày 06/12/2019, mới chỉ có 1,539 lao động. Con số này chiếm khoảng 3,2% dự kiến trước đó.

Visa đặc định (Tokutei Ginou, 特定技能) được chỉ định cho phép người nước ngoài tham gia làm việc với một công việc và trình độ tiếng Nhật nhất định trong 14 lĩnh vực khác nhau.

Theo phân tích của giới chuyên môn, lý do chính khiến con số người lao động nước ngoài thấp như vậy là do thiếu sự chuẩn bị và hành động một cách có hệ thống. Chính phủ cũng đã nhanh chóng hoàn thiện lại bản sửa đổi, bổ sung cho Luật kiểm soát nhập cư vào tháng 10 năm ngoái.

Thêm nữa, các kỳ thi kiểm tra kỹ năng, năng lực tiếng Nhật của các ứng viên liên tục bị trì hoãn và chỉ tiến hành được 8 trong số 14 lĩnh vực đăng ký vào cuối tháng 11. Ngay sau đó, quy trình chấm điểm, sàng lọc hồ sơ ứng viên cũng phức tạp và mất thời gian.

Các quốc gia trong danh sách lao động tiềm năng cũng khởi động khá chậm. Việt Nam, một quốc gia đang phát triển với nguồn lao động tương đối dồi dào vẫn đang hoàn thiện khung hướng dẫn, các khoản phí phải trả cho công ty môi giới, các điều khoản, đãi ngộ cho người lao động.

Cục xuất nhập cảnh Nhật Bản cho rằng đó cũng là một trong những điểm thiếu hoàn thiện trong cơ chế. Khi sự phối hợp giữa Cục và các quốc gia thành viên có được sự phối hợp nhịp nhàng thì số người tham gia đăng kí sẽ tăng lên. Tuy vậy, điểm khó khăn đã dần bộc lộ ra khi Visa Kỹ năng đặc định ra đời nhưng chính phủ Nhật vẫn giữ nguyên Visa Thực tập sinh vốn đã có nhiều hạn chế.

Theo đó, các Thực tập sinh kỹ năng này, sẽ được đào tạo tác phong làm việc, tay nghề để khi hoàn thành họ sẽ quay trở về học tập và làm việc. Luật cũng bổ sung một Thực tập sinh có ba năm kinh nghiệm sẽ được chuyển sang Visa kỹ năng đặc định mà không cần thiết phải tham gia bất kỳ kì thi nào. Như vậy, mỗi năm sẽ có khoảng 90,000 người có đủ điều kiện. Khi có Visa kỹ năng đặc định cũng cho phép người lao động nước ngoàicó thể chuyển sang một công việc và công ty khác có chung ngành nghề (trước đó Thực tập sinh không được phép).

Bima Aji Nugroho, người Indonesia đang vận hành máy móc tại công ty cơ khí ở Ageo, tỉnh Saitama, vào ngày 24 tháng 9 năm 2019.

Chính phủ tin rằng đây sẽ là nguồn lao động bổ sung chất lượng nhưng con số hiện tại đã vượt ra ngoài dự tính ban đầu. Những quy định chồng chéo cùng với khó khăn liên quan tới mức lương, chế độ đãi ngộ khiến Thực tập sinh kỹ năng nghi ngờ về những thay đổi liên quan tới Visa Kỹ năng đặc định. Nhiều điều luật được đưa ra để bảo vệ quyền lợi của Thực tập sinh nhưng cuối năm 2019 vẫn có 9,052 người trốn ra ngoài.

Điều này làm dấy lên những lo ngại, nếu như chính phủ không loại bỏ Visa Thực tập sinh trước kia thì chính sách bù đắp sự thiếu hụt lao động bằng Visa Kỹ năng đặc định sẽ gặp phải không ít khó khăn.

Lao động nước ngoài sẽ ngừng chọn Nhật Bản là điểm đến nếu ngay từ quy định không tạo cho họ một môi trường thân thiện. Trước hết, dạy tiếng Nhật, nâng cao thu nhập, cải thiện môi trường-điều kiện làm việc đang là bài toán cần làm đầu tiên để thu hút lực lượng lao động mới này.

Theo Mainichi.jp

——