Từ năm 2019, Nhật Bản đã bổ sung thêm chế độ Kỹ năng đặc định (特定技能), một loại tư cách lưu trú mới cho người lao động. Đây là một chế độ công bằng hơn với người lao động khi họ có thể chuyển việc, lưu trú dài hạn cũng như có nhiều quyền lợi hơn.

Chế độ này cũng hạn chế nhiều kênh trung gian khiến cho người lao động bị lừa hay dụ dỗ. Hơn nữa, chế độ cũng chú trọng lựa chọn và khuyến khích những nguồn lao động chất lượng cao.

Đặc điểm của chế độ Kỹ năng đặc định

Chế độ Kỹ năng đặc định được chia làm 2 loại visa với những đặc điểm như sau:

	特定技能１号 Visa đặc định loại 1	特定技能2号 Visa đặc định loại 2
Đối tượng tham gia	Từ 18 tuổi trở lênKhông chấp nhận những trường hợp sau: + Du học sinh từng bị đuổi học vì hạnh kiểm không tốt, không tuân thủ kỷ luật + Thực tập sinh bỏ trốn + Người lưu trú tị nạn ở Nhật + Thực tập sinh chưa hoàn thành chương trình theo chế độ thực tập kỹ năng số 2	Đã hoàn thành chương trình visa đặc định loại 1
Điều kiện tham gia	Tiếng Nhật N4 trở lênVượt qua kỳ thi kỹ năng do cơ quan bên Nhật tổ chức	Vượt qua kì thi đánh giá kỹ năng đặc biệt
Yêu cầu	Người lao động cần có kinh nghiệm thực tiễn trong một khoảng thời gian nhất định trong ngành nghề tuyển chọn.Khi sang Nhật có thể làm được ngay một số công việc nhất định mà không cần qua tập huấn, đào tạo nhiều.	Người lao động phải có tay nghề cao, nhiều năm kinh nghiệm làm việc thực tế, có khả năng chuyên môn, kỹ năng cao tương được hoặc thậm chí cao hơn những người cùng ngành với visa kĩ thuật.
Ngành nghề	Xây dựng, hàng hải, bảo dưỡng ô tô, hàng không, khách sạn, hộ lý, dọn dẹp vệ sinh, nông nghiệp, ngư nghiệp, sản xuất thực phẩm, dịch vụ ăn uống, công nghệ vất liệu, chế tạo máy, điện tử.	Xây dựng và hàng hải.
Thời hạn visa	5 năm (không thể gia hạn thêm)	5 năm (có thể gia hạn thêm)
Quyền lợi	Được trả lương ngang người Nhật cùng vị trí Không được bảo lãnh gia đình sang cùng	Gia hạn được visa, có thể lấy được vĩnh trú sau 10 nămBảo lãnh được vợ/chồng, con cái sang sống lâu dài ở Nhật
Quy trình	Bước 1: Thi lấy bằng nghề, bằng tiếng Nhật tối thiểu N4 Bước 2: Phỏng vấn ở công ty muốn làmXin visa và đi làm	Bước 1: Hoàn thành Kĩ năng đặc định 1 Vượt qua kì thi đánh giá kỹ năng đặc biệt Bước 2: Phỏng vấn ở công ty muốn làm Bước 3: Xin visa và đi làm

Nói tóm lại: tuy phạm vi ngành nghề tiếp nhận hạn chế hơn, yêu cầu nghiệp vụ cũng cao hơn; nhưng Kỹ năng đặc định loại 2 sẽ có nhiều ưu đãi và chế độ gần với visa lao động hiện hành hơn.

Theo lý thuyết, khi kết thúc 5 năm visa loại 1, nếu người lao động thi đỗ kì thi do Bộ Pháp Vụ quy định thì có thể tiếp tục ở lại làm việc theo visa đặc định loại 2. Tuy nhiên, visa đặc định loại 2 chỉ giới hạn trong 2 ngành nghề là Xây dựng và Hàng hải. Vì vậy, người lao động thuộc 12 ngành còn lại sau khi kết thúc thời hạn lao động sẽ buộc phải về nước và không thể đưa người thân sang ở cùng.

Để có thể lấy được visa Kỹ năng đặc định loại 1 và sang Nhật du học thì người lao động cần phải vượt qua kì thi tiếng Nhật bắt buộc do phía Nhật tổ chức. Hiện nay, kì thi này đã được lên kế hoạch tổ chức tại Việt Nam. Việc xét cấp visa mới này đối với Việt Nam cũng nghiêm ngặt, chặt chẽ hơn để tránh việc bỏ trốn, cư trú bất hợp pháp.

Chế độ kỹ năng đặc định về bản chất là chế độ lao động nhằm giải quyết nhu cầu thiếu hụt lao động của Nhật Bản. Các bên liên quan chỉ bao gồm 2 bên là người lao động và công ty tiếp nhận có kí kết hợp đồng lao động với nhau. Ngoài ra, công ty tiếp nhận có thể tùy chọn sử dụng dịch vụ của các cơ quan hỗ trợ cuộc sống cho lao động nước ngoài.

Thực trạng của chế độ Kỹ năng đặc định

Đây là một chế độ mới nhằm thay thế chế độ Thực tập sinh kỹ năng cũng như đưa ra nhiều quyền lợi hơn cho người lao động; giảm thiểu các bên liên quan, phòng tránh những tổ chức lừa đảo, lợi dụng.

Chế độ này cũng có các quy định chặt chẽ hơn, công bằng hơn. Tuy nhiên, vì là một chế độ mới nên vẫn cần thêm thời gian để chứng minh tính hiệu quả. Hơn thế, chế độ này được lập ra không trên cơ sở loại bỏ chế độ Thực tập sinh kỹ năng mà phát triển song song với nó. Do đó, vẫn gây nhiều hoang mang về mặt thông tin cho người lao động. Nếu không tìm hiểu cẩn thận, người lao động sẽ dễ bị các tổ chức trung gian lừa gạt, tái diễn tình trạng như chế độ thực tập sinh.

Bạn có thể xem thêm Sự khác nhau giữa Thực tập sinh kỹ năng và Kỹ năng đặc định.

Hoặc Nên sang Nhật theo diện Thực tập sinh Kỹ năng hay Kỹ năng đặc định?

Hay Thực tập sinh kỹ năng – những điều bạn cần biết.

——